Bước tới nội dung

5,56×45mm NATO

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
(Đổi hướng từ 5.56×45mm NATO)
"Đạn NATO" đổi hướng tới đây. Đối với cỡ đạn lớn hơn, xem 7.62×51mm NATO. Đối với cỡ đạn lớn hơn nữa là 12.7×99mm NATO, xem .50 BMG.
5,56×45mm NATO

Đạn 5.56x45mm, từ trái sang phải: Đầu đạn, vỏ đạn và viên đạn hoàn chỉnh
Kiểu đạn Súng trường, Súng carbine, DMR, Súng máy hạng nhẹ
Quốc gia chế tạo  Bỉ
Lịch sử phục vụ
Trang bị 1980–nay
Quốc gia sử dụng NATO, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Úc và khối Đồng minh không thuộc NATO
Lịch sử chế tạo
Nhà thiết kế FN Herstal
Năm thiết kế cuối thập niên 1970–1980
Thông số
Parent case .223 Remington
Kiểu vỏ đạn Không vành, có cổ chai
Đường kính đạn 5,70
Đường kính cổ 6,43
Đường kính thân 9,00
Đường kính dưới 9,58
Đường kính vành 9,60
Độ dày vành 1,14
Chiều dài vỏ đạn 44,70
Chiều dài tổng thể 57,40
Case capacity 1.85 cm³ (29 gr H2O)
Chiều dài rãnh xoắn nòng 178 mm hoặc 229 mm (1 in 7 in hoặc 9 in, originally 1 in 14 in)
Primer type Súng trường nhỏ
Áp lực tối đa 430,00
Thông số đường đạn
Trọng lượng / Kiểu đạn Sơ tốc Năng lượng
4 g (62 gr) SS109 FMJBT 940 m/s (3.100 ft/s) 1.767 J (1.303 ft⋅lbf)
4,1 DM11 FMJBT 936 m/s (3.070 ft/s) 1.796 J (1.325 ft⋅lbf)
4,1 GP 90 FMJBT 905 m/s (2.970 ft/s) 1.679 J (1.238 ft⋅lbf)
Test barrel length: 508 mm (20,0 in)
Source: NATO EPVAT testing, QuickLOAD, SAAMI, C.I.P.[1]

5,56×45mm NATO (danh pháp chính thức của NATO là 5.56 NATO, thường được phát âm là "năm-năm-sáu") là loại đạn cỡ trung có cổ chai không vành được phát triển vào cuối những năm 1970 tại Bỉ bởi FN Herstal.[2] Nó bao gồm các loại đạn SS109, L110 và SS111. Vào ngày 28 tháng 10 năm 1980, theo STANAG 4172, nó được tiêu chuẩn hóa thành cỡ đạn súng trường phục vụ tiêu chuẩn thứ hai cho lực lượng NATO cũng như nhiều quốc gia ngoài NATO.[2][3][4]

Đạn 5,56×45mm NATO được phát triển từ đạn .223 Remington do Remington Arms thiết kế vào đầu những năm 1960 nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1954, cỡ đạn lớn hơn là 7.62×51mm NATO được chọn làm cỡ đạn súng trường tiêu chuẩn đầu tiên của NATO. Vào thời điểm lựa chọn, đã có những lời chỉ trích rằng độ giật của 7,62 × 51mm NATO, khi bắn từ súng trường cầm tay ở chế độ liên thanh, không kiểm soát đủ tốt, tức là các phát bắn tiếp theo sẽ không trúng mục tiêu dự định mà sẽ bị rải xung quanh mục tiêu.[5]

Người Anh đã có nhiều bằng chứng thông qua thử nghiệm của riêng họ với các loại đạn cỡ trung kể từ năm 1945 và sắp áp dụng loại đạn .280 (7mm) khi 7,62×51mm (.308) làm tiêu chuẩn NATO. Công ty FN cũng đã tham gia vào việc phát triển đạn .280, bao gồm cả việc phát triển phiên bản FN FAL dùng đạn .280. Những lo ngại về độ giật và hiệu quả tổng thể của 7,62 mm đã bị Hoa Kỳ bác bỏ và các quốc gia NATO khác chấp nhận rằng tiêu chuẩn hóa quan trọng hơn việc lựa chọn loại đạn lý tưởng.[2]

Sự phát triển của loại đạn cuối cùng trở thành .223 Remington (từ đó NATO 5,56mm cuối cùng sẽ được phát triển) về bản chất có liên quan đến việc phát triển một loại súng trường chiến đấu hạng nhẹ mới. Loại đạn và súng trường được Fairchild Industries, Remington Arms và một số kỹ sư phát triển thành một đơn vị nhằm hướng tới mục tiêu do Bộ Tư lệnh Lục quân Lục địa Hoa Kỳ (U.S. Continental Army Command - CONARC) phát triển. Công việc phát triển ban đầu bắt đầu vào năm 1957. Một dự án tạo ra loại súng cầm tay cỡ nhỏ, tốc độ cao (SCHV) đã được tạo ra. Eugene Stoner của Armalite đã được mời thu nhỏ thiết kế AR-10 (7,62mm). Winchester cũng được mời tham gia.[2] Các thông số được CONARC yêu cầu:

  • Cỡ nòng .22
  • Viên đạn vượt tốc độ siêu thanh ở khoảng cách 500 thước (457 mét)
  • Trọng lượng súng trường 6 pound (2,72 kg)
  • Băng đạn sức chứa 20 viên
  • Chọn chế độ bắn bán tự động và liên thanh
  • Xuyên thủng mũ M1 bằng thép của Hoa Kỳ ở 500 thước (457 mét)
  • Xuyên thủng tấm thép 0,135 inch (3,43 mm) ở 500 thước (457 mét)
  • Độ chính xác và đạn đạo tương đương với đạn bi M2 (.30-06 Springfield) tới 500 thước (457 mét)
  • Khả năng gây sát thương tương đương với carbine M1[2]

Earle Harvey của Springfield Armory đã kéo dài đạn .222 Remington để đáp ứng yêu cầu. Sau đó nó được gọi là .224 Springfield. Đồng thời với dự án SCHV, Springfield Armory đang phát triển súng trường 7,62mm. Harvey được lệnh ngừng mọi công việc ở SCHV để tránh mọi sự cạnh tranh về tài nguyên.

Eugene Stoner của Armalite (một bộ phận của Fairchild Industries) đã được khuyên nên sản xuất một phiên bản thu nhỏ của thiết kế AR-10 7,62mm. Vào tháng 5 năm 1957, Stoner đã trình diễn bắn đạn thật nguyên mẫu của AR-15 cho Tướng Willard G. Wyman, Tổng tư lệnh CONARC. Do đó, CONARC đã ra lệnh thử nghiệm súng trường. Frank Snow của Stoner và Sierra Bullet bắt đầu làm việc trên loại đạn .222 Remington. Sử dụng máy tính đường đạn, họ xác định rằng một viên đạn 55 grain sẽ phải được bắn với tốc độ 3.300 ft/s (1.006 m/s) để đạt được hiệu suất cần thiết là 500 yard.[2]

Đạn 7.62×51mm NATO và 5.56×45mm NATO khi so sánh kích thước với pin AA

Robert Hutton (biên tập viên kỹ thuật của tạp chí Guns & Ammo) bắt đầu phát triển thuốc súng để đạt được mục tiêu 3.300 ft/s (1.006 m/s). Anh ấy đã sử dụng DuPont IMR4198, IMR3031 và bột Olin để nạp. Thử nghiệm được thực hiện với súng trường Remington 722 với nòng Apex 22 inch. Trong một lần biểu diễn công khai, viên đạn đã xuyên thủng thành công mũ bảo hiểm thép của Mỹ theo yêu cầu. Nhưng thử nghiệm cho thấy áp suất trong buồng đạn quá cao.[2]

Stoner đã liên hệ với cả Winchester và Remington về việc tăng sức chứa vỏ đạn. Remington đã tạo ra một loại đạn lớn hơn gọi là ".222 Special", được nạp thuốc súng DuPont IMR4475.[2] Trong quá trình thử nghiệm song song T44E4 (M14 trong tương lai) và AR-15 vào năm 1958, T44E4 đã gặp phải 16 lần thất bại trên 1.000 viên đạn được bắn so với 6,1 của AR-15.[2]

Các loại vỏ đạn: (từ trái sang phải) 7.62×54mmR, 7.62×51mm NATO, 7.62×39mm, 5.56×45mm NATO, 5.45×39mm

Do một số loại đạn cỡ nòng .222 khác nhau đang được phát triển cho dự án SCHV, nên 222 Special được đổi tên thành .223 Remington vào năm 1959. Vào tháng 5 năm đó, một báo cáo được đưa ra cho biết các đội từ 5 đến 7 người được trang bị AR-15 súng trường có xác suất trúng đích cao hơn đội 11 người được trang bị súng trường M-14. Trong một chuyến dã ngoại ngày 4 tháng 7, Tướng Không quân Curtis LeMay đã bắn một khẩu AR-15 và rất ấn tượng với nó. Ông đã đặt hàng một số khẩu trong số chúng để thay thế các loại carbine M2 đang được Lực lượng Không quân sử dụng. Đến tháng 11, cuộc thử nghiệm tại Aberdeen Proving Ground cho thấy tỷ lệ thất bại của AR-15 đã giảm xuống còn 2,5 lần thất bại trên 1.000 viên đạn, dẫn đến việc M-16 được phê duyệt cho các cuộc thử nghiệm của Không quân.[2]

Thử nghiệm thiện xạ vào năm 1961 so sánh M-16 với M-14 cho thấy 43% người bắn M-16 đạt "chuyên gia" trong khi chỉ có 22% người bắn M-14 đạt được điều đó. Tướng LeMay sau đó đã đặt mua 80.000 khẩu súng trường.[2]

Vào mùa xuân năm 1962, Remington đã đệ trình các thông số kỹ thuật của .223 Remington cho Viện sản xuất vũ khí và đạn dược thể thao (Sporting Arms and Ammunition Manufacturers' Institute - SAAMI). Vào tháng 7 năm 1962, quá trình thử nghiệm hoạt động kết thúc với khuyến nghị sử dụng súng trường M-16 dùng đạn .223 Remington.[2]

Vào tháng 9 năm 1963, hộp mực .223 Remington chính thức được chấp nhận và đặt tên là "Cartridge, 5.56mm ball, M193". Thông số kỹ thuật bao gồm một viên đạn do Remington thiết kế và sử dụng thuốc súng IMR4475 mang lại sơ tốc đầu đạn là 3.250 ft/s (991 m/s) và áp suất buồng là 52.000 psi.[2]

Năm 1970, các thành viên NATO đã ký thỏa thuận chọn loại đạn thứ hai, cỡ nòng nhỏ hơn để thay thế đạn 7,62×51mm NATO. Trong số các loại đạn được đấu thầu, .223 Remington (M193) là cơ sở cho một thiết kế mới do FN Herstal tạo ra. Loại đạn do FN tạo ra được đặt tên là "5,56×45mm NATO" với ký hiệu quân sự là SS109 ở NATO và M855 ở Hoa Kỳ.[6] Đạn SS109 mới này yêu cầu tốc độ xoắn 228 mm (1-in-9 inch) trong khi vẫn đáp ứng đủ nhu cầu. Việc ổn định đạn đánh dấu L110 dài hơn yêu cầu tốc độ xoắn thậm chí còn nhanh hơn, 178 mm (1-in-7 inch).[2]

Đạn SS109 62 gr của Bỉ được chọn để tiêu chuẩn hóa làm đạn súng trường tiêu chuẩn thứ hai của NATO theo STANAG 4172 vào tháng 10 năm 1980. SS109 được bọc kim loại (FMJ) 62 gr. tăng độ ổn định khi đạn bay do đó có cơ hội bắn trúng mục tiêu đầu tiên ở tầm xa hơn, một phần để đáp ứng yêu cầu rằng viên đạn có thể xuyên qua một bên mũ M1 của Hoa Kỳ trong Thế chiến thứ hai ở tốc độ 500 yd (457 m) (mà cũng là yêu cầu đối với 7,62×51mm NATO). Mũ thực tế không được sử dụng để thử nghiệm phát triển mà là một tấm thép nhẹ SAE 1010 hoặc SAE 1020, được đặt ở vị trí chính xác 90 độ. Nó có sơ tốc đầu nòng thấp hơn một chút nhưng hiệu suất tầm xa tốt hơn do mật độ mặt cắt cao hơn và hệ số cản vượt trội.

Đạn .223 Remington đã truyền cảm hứng cho quốc tế hướng tới các loại quân sự có kích thước tương đối nhỏ, nhẹ, tốc độ cao cho phép người lính mang nhiều đạn hơn và nhẹ hơn so với các loại đạn tiền nhiệm lớn hơn và nặng hơn của họ, ưu tiên thiết kế vũ khí nhẹ và độ chính xác khi bắn liên thanh.[7][8][9]

Cấu hình nòng súng[sửa | sửa mã nguồn]

Khi đạn 5,56×45mm NATO được sử dụng làm tiêu chuẩn vào năm 1980, NATO đã chọn độ xoắn nòng 178 mm (1:7) cho 5,56×45mm NATO để ổn định đầy đủ cho đạn đánh dấu NATO L110/M856 5,56×45mm NATO tương đối dài.[2][10][11] Hoa Kỳ vào thời điểm đó đã chuyển đổi tất cả súng trường trong kho bằng cách thay thế nòng và tất cả súng trường quân sự mới của Hoa Kỳ kể từ đó đều được sản xuất với tỷ lệ này.[12]

Ở Hoa Kỳ, các nhà chế tạo súng trường loại AR có thể chỉ định nòng có cỡ nòng .223 Remington, .223 Wylde, 223 Noveske hoặc 5,56×45mm NATO với chiều dài từ súng lục (7,5") đến súng trường dài (24"). Những nòng này cũng có sẵn với cỡ nòng từ 356 mm (1-in-14") đến 178 mm (1-in-7"). Các nhà sản xuất Hoa Kỳ đang hướng tới 5,56×45mm NATO và 178 mm (1-in-7”), điều này sẽ đảm bảo ít trách nhiệm pháp lý nhất.[12] Những loại dùng cỡ đạn .223 Remington có thể không xoắn đủ nhanh để ổn định đạn 5.56×45mm NATO dài hơn có tầm bắn lên tới 77 gr. Một số loại đạn săn .223 Remington có trọng lượng 90 grains.[12][13]

Hiệu suất[sửa | sửa mã nguồn]

5.56mm NATO cùng với các đạn khác và tờ 1 đô la Mỹ

Đạn 5,56×45mm NATO SS109/M855 (NATO: SS109; US: M855) với tiêu chuẩn 62 gr. Đạn lõi chì có xuyên thép sẽ xuyên qua khoảng 38 đến 51 cm (15 đến 20 in) vào mô mềm trong trường hợp lý tưởng. Giống như tất cả các loại đạn hình mũi nhọn (spitzer), nó dễ bị lệch trong mô mềm. Tuy nhiên, ở vận tốc va chạm trên khoảng 762 m/s (2.500 ft/s), nó có thể bị lệch và sau đó vỡ ra ở rãnh đạn (rãnh uốn quanh trụ của viên đạn, tiếng Anh: cannelure). Những mảnh vỡ này có thể phân tán qua thịt và xương, gây thêm tổn thương bên trong.[14]

Nếu sự phân mảnh (tiếng Anh: Fragmentation) xảy ra, sẽ gây ra thiệt hại cho mô người lớn hơn nhiều so với kích thước và vận tốc của viên đạn cho thấy. Hiệu ứng phân mảnh này phụ thuộc nhiều vào vận tốc và chiều dài nòng súng: súng carbine nòng ngắn tạo ra sơ tốc đầu nòng ít hơn và do đó mất hiệu quả gây sát thương ở tầm ngắn hơn nhiều so với súng trường nòng dài.[15]

Đạn 5,56 x 45 mm NATO bên trong băng đạn STANAG

Những người ủng hộ lý thuyết hydrostatic shock cho rằng sóng xung kích từ một viên đạn tốc độ cao dẫn đến hiệu ứng vết thương ngoài mô bị viên đạn và các mảnh vỡ trực tiếp nghiền nát và xé nát.[16] Tuy nhiên, những người khác cho rằng tổn thương mô do hydrostatic shock là chuyện hoang đường. Các nhà phê bình cho rằng sóng áp suất âm không gây ra sự phá vỡ mô và sự hình thành khoang tạm thời là nguyên nhân thực sự gây ra sự phá vỡ mô do nhầm lẫn do sóng áp suất âm.[17]

Đạn SS109/M855 NATO có thể xuyên qua thép tới 3 mm (0,12 in) ở khoảng cách 600 mét.[18] Theo Nammo, một nhà sản xuất đạn dược Phần Lan-Na Uy, hộp đạn xuyên giáp 5,56×45mm NATO M995 có thể xuyên thủng tới 12 mm (0,47 in) thép RHA ở khoảng cách 100 mét.[19]

Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Đạn đạo của Quân đội Hoa Kỳ đã đo hệ số đạn đạo (G7 BC) là 0,151 và hệ số hình dạng (G7 i ) là 1,172 đối với đạn SS109/M855.[20]

Quân đội Thụy Điển đã đo sơ tốc đầu nòng của các loại đạn quân sự SS109/M855 ở khoảng cách 4 m (13,1 ft) tính từ đầu nòng bắn ra từ các chiều dài nòng khác nhau.

Độ dài nòng súng Vận tốc-4 SS109/M855 Mất vận tốc-4
210 mm (8,3 in) 723 m/s (2.372 ft/s) 41 m/s (135 ft/s)
240 mm (9,4 in) 764 m/s (2.507 ft/s) 32 m/s (105 ft/s)
270 mm (10,6 in) 796 m/s (2.612 ft/s) 29 m/s (95 ft/s)
300 mm (11,8 in) 825 m/s (2.707 ft/s) 18 m/s (59 ft/s)
330 mm (13,0 in) 843 m/s (2.766 ft/s) 23 m/s (75 ft/s)
360 mm (14,2 in) 866 m/s (2.841 ft/s) 12 m/s (39 ft/s)
390 mm (15,4 in) 878 m/s (2.881 ft/s) 14 m/s (46 ft/s)
420 mm (16,5 in) 892 m/s (2.927 ft/s) 14 m/s (46 ft/s)
450 mm (17,7 in) 906 m/s (2.972 ft/s) 9 m/s (30 ft/s)
480 mm (18,9 in) 915 m/s (3.002 ft/s) 7 m/s (23 ft/s)
508 mm (20,0 in) 922 m/s (3.025 ft/s) -

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “C.I.P. decisions, texts and tables – free current C.I.P. CD-ROM version download (ZIP and RAR format)”. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2008.
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o “A 5.56 X 45mm "Timeline"”.
  3. ^ “STANAG 4172 5.56 mm Ammunition (Linked or Otherwise)” (PDF).
  4. ^ “NATO Infantry Weapons Standardization” (PDF).
  5. ^ “U.S. Rifle, cal. 7.62mm, M14”. www.chuckhawks.com. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2024.
  6. ^ “American Rifleman | .223 Remington Vs. 5.56: What's in a Name?”. web.archive.org. 2 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 6 tháng 6 năm 2024.
  7. ^ “ASSAULT RIFLES AND THEIR AMMUNITION:”. web.archive.org. 2 tháng 6 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 6 năm 2024.
  8. ^ “Improved Battlesight Zero”. www.ar15.com. Truy cập ngày 6 tháng 6 năm 2024.
  9. ^ “TM 9-1005-319-10 (2010) - Operator's Manual for Rifle, 5.56 MM, M16A2/M16A3/M4 (Battlesight Zero pages 48-55)” (PDF).
  10. ^ “Wayback Machine”. web.archive.org. 7 tháng 3 năm 2017. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024. Chú thích có tiêu đề chung (trợ giúp)
  11. ^ “Some Skinny on the NATO 5.56mm L110/M856 Tracer Round”. web.archive.org. 17 tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  12. ^ a b c “How to Pair Barrel Twist Rates with Bullets - Guns & Ammo”. web.archive.org. 25 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  13. ^ “Product - Sierra Bullets - The Bulletsmiths”. web.archive.org. 27 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  14. ^ “Visible Proofs: Forensic Views of the Body: Galleries: Technologies: Reading gunshot patterns”. www.nlm.nih.gov. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  15. ^ “PATTERNS OF MILITARY RIFLE BULLETS”. ciar.org. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  16. ^ “Shock wave effects in biomechanics - CaltechAUTHORS”. web.archive.org. 2 tháng 6 năm 2023. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  17. ^ “The Shockwave Myth” (PDF).
  18. ^ “PD IGMAN d.d. KONJIC BOSNIA AND HERZEGOVINA : AMMUNITION”. web.archive.org. 25 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  19. ^ “Nammo AS - 5.56mm (.22 Cal)”. web.archive.org. 11 tháng 11 năm 2007. Truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2024.
  20. ^ “The Case for a General-Purpose Rifle and Machine Gun Cartridge (GPC)” (PDF).
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=5,56×45mm_NATO&oldid=71433096”